Dezorganizacja rodziny
Rodzina zdezorganizowana według Jana Szczepańskiego znajduje się w stanie , w którym członkowie rodziny nie wykonują swoich wzajemnych obowiązków16.
W rodzinie zdezorganizowanej gospodarstwo domowe ulega rozpadowi, postawy małżonków stają się antagonistyczne, miejsce uczuć przyjaźni i pomocy zajmują uczucia niechęci i nienawiści. Taka rodzina przestaje spełniać swoje zadania i funkcje na rzecz swoich członków, jak i całej społeczności. Przede wszystkim zanikają w tej rodzinie funkcje socjalizująca i wychowawcza. Dlatego dzieci z rodzin zdezorganizowanych łatwo ulegają wykolejeniu i wchodzą na drogę przestępczą17.
Helena Izdebska rozszerza pojęcie dezorganizacji rodziny: „z dezorganizacją rodziny mamy do czynienia we wszystkich tych przypadkach, gdy współżycie rodziny, układ stosunków wewnątrzrodzinnych oraz pojmowanie obowiązków rodzinnych pozostają w sprzeczności z istotą i celami zarówno małżeństwa, jak i rodziny”18.
Jeżeli w rodzinie dochodzi do jakichkolwiek zaburzeń mamy wówczas do czynienia ze zjawiskiem dezorganizacji. Jest ono charakterystyczne nie tylko dla uboższych warstw społecznych. Poziom inteligencji i pozycja członków mogą jedynie rzutować na sposób rozwiązania problemów.
Jako przyczyny dezorganizacji rodziny, badacze podają wiele czynników.
Z. Tyszka dokonał ich podziału na pośrednie i bezpośrednie19.
Przyczyny pośrednie: postępujący proces industrializacji i urbanizacji, oderwanie warsztatu pracy od rodziny, podejmowanie przez kobiety pracy poza domem, rozwój społeczności miejskiej, sprzyjającej anonimowości jednostek i rodzin, zmniejszenie się liczby dzieci w rodzinie, zmniejszenie znaczenia funkcji rodziny.
Bezpośrednie przyczyny dezorganizacji: alkoholizm i narkotyki,zdrada małżeńska, rozczarowanie w małżeństwie - niespełnienie oczekiwań współmałżonków, niezgodność charakterów, niezgodność koncepcji życia rodzinnego, choroba jednego
z małżonków, czasowa lub trwała niezdolność do pracy20.
Jedno z pytań nurtujących mnie i bezpośrednio dotyczących podmiotu moich badań, brzmi: Jaka jest sytuacja dziecka w rodzinie rozbitej?
Rodzina rozbita inaczej „niekompletna”, w której w wyniku zerwania więzi między małżonkami brak jest jednego z rodziców21.
Rodzina rozbita powstaje w skutek rozejścia się osób ze sobą żyjących. Główne tego przyczyny to: „nadużycie alkoholu, niewierność małżeńska, niedobranie charakterologiczne i zaniedbywanie obowiązków męża i żony”22.
Dla dzieci rozbicie rodziny wiąże się zawsze z przeżyciem traumy.
Maria Ziemska mówi o szoku i trwałym urazie, który można jedynie łagodzić23.
Trauma jest to powolne gromadzenie się negatywnych doświadczeń o dużym ładunku emocji.24
Dzieci reagują na rozpad rodziny w różny sposób. R. Grochocińska wyróżnia pięć faz reakcji dzieci:
faza 1 „zaprzeczenie”- przeżycia dziecka polegają na braku pogodzenia się
z zaistniałą sytuacją. Zachowania przybrać mogą wówczas charakter skrajny – od zamknięcia się w sobie do zachowania hałaśliwego.
Faza 2 „złość” - dziecko kieruje wówczas swoja złość na osoby ze swego otoczenia: rodziców, nauczycieli, rówieśników.
Faza 3 „godzenia”- dziecko dążąc do pogodzenia się rodziców, zmienia swoje zachowanie w zależność od sytuacji, aby się im przypodobać.
Faza 4 „depresja” - gdy faza godzenia nie przyniosła skutków, dziecko staje się przygnębione, apatyczne
Faza 5 „pogodzenia się” - polega na próbie zaakceptowania przez dziecko nowej sytuacji.25
Maria Ziemska naświetla sytuacje w ten sposób: „Gdy ten ustabilizowany system podlega procesowi dezintegracji i rozbiciu, młodzież może szukać oparcia poza domem, staje się bardziej podatna na wpływy z zewnątrz - grup rówieśniczych. Dąży do rozładowania wewnętrznego napięcia, co może przybierać różne formy nie akceptowanego społecznie zachowania (agresja, samobójstwa, narkomania czy kolizje z prawem)”26
Rozbicie rodziny to tragiczne dla jej członków wydarzenie , odbijające na nich dożywotnie piętno, mające często poważne skutki. Dom, który był źródłem wszelkich więzi emocjonalnych przestaje dawać poczucie bezpieczeństwa.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.