Pedagogika jak każda dyscyplina naukowa winna być uprawiana zgodnie z zaleceniami i dyrektywami metodologicznymi. Istnieją więc gotowe sposoby poruszania się na gruncie badawczym. Nazwano je metodologią od greckiego słowa „methodos” czyli umiejętność działania, która stanowi system założeń i sposobów uprawiania działalności i badań naukowych. Zajmuje się ona sposobami uzasadniania twierdzeń, zagadnieniami praw naukowych, pojęć, hipotez, budową teorii, modeli.127 Jest to droga, którą podróżuje badacz posługując się pewnymi metodami i technikami. Podwaliny do metodologii badań pedagogicznych stworzyli na przełomie XIX / XX wieku: Aleksander Świętochowski, Jan Władysław Dawid i Stanisław Karpowicz.
Kolejny badacz, taki jak W. Okoń dokonał podziału badań na etapy:
1- gromadzenie materiału faktograficznego,
2- analiza i synteza danych,
3- sprawdzanie poprawności twierdzeń (wniosków) wyprowadzonych z badań.128
W swojej książce „Jak myślimy” J. Devey stwierdza, że etapy badań niemal odwzorowują akt myślenia, który obejmuje następujące etapy:
1 odczucie trudności,
2 odkrycie i określenie odczuwanych trudności,
3 nasuwanie się hipotetycznych rozwiązań,
4 wnioski z hipotez oraz
5 eksperymenty i obserwacje mające na celu przyjęcie lub odrzucenie hipotez.129
Tadeusz Pilch to kolejny badacz, który podjął się podziału badań na fazy
i wyróżnił: fazę koncepcji oraz fazę badań.
Pierwsza polega na :
określeniu przedmiotu i celu badań
sformułowaniu problemów badawczych
sformułowaniu hipotez
wyborze terenu badań lub doboru prób
opracowaniu technik badawczych
badaniu pilotażowym
opracowaniu ostatecznej wersji zagadnienia, hipotez roboczych oraz narzędzi badawczych
Druga faza polega na:
przeprowadzeniu badań
uporządkowaniu i przygotowaniu materiałów badawczych oraz ich analiz
uporządkowanie
kodyfikacja według klucza
opracowanie statystyczne
analiza jakościowa, klasyfikacja zagadnień i zależności
weryfikacja hipotez
opracowanie teoretyczne130
Słusznie można zauważyć, że podawane w literaturze przedmiotu etapy badań naukowych są często zbyt rozdrobnione. Należy pamiętać o tym, że nie wszystkie etapy muszą koniecznie występować w każdym badaniu. Mieczysław Łobocki proponuje ogólny podział badań:
sytuacja problemowa
formułowanie problemów a często także hipotez roboczych
wybór terenu badań i osób badanych
przygotowanie procedur badań i
przeprowadzenie badań 131
Podziały zaproponowane przez M. Łobockiego a także T. Pilcha najbardziej mi odpowiadają, dlatego w dalszej części pracy zajmę się opisaniem fazy koncepcji, zaczynając od opisania sytuacji problemowej, od której zaczęła się moja praca
i badania.
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.